Socjalizm naukowy jest gałęzią myśli socjalistycznej, charakteryzującą się głównie strukturą formalną, opartą na badaniu historii społeczno-gospodarczej na przestrzeni wieków i stosowaniu jej tez przeciwko kapitalizmowi.
Po jego pojawieniu się, wraz z hipotezami wysuniętymi między innymi przez Karola Marksa i Fryderyka Engelsa, socjalizm naukowy jest typem socjalizmu, który rozumie walkę klas jako niezbędny element egalitarnego i sprawiedliwego społeczeństwa.
Engels był konkretnie autorem tego wyznania, w celu odróżnienia socjalizmu opartego na materializmie historycznym i badania ekonomii w czasie w społeczeństwach pozostałych nurtów bardziej skoncentrowanych na myśli utopijnej.
Marksizm jest powszechnie utożsamiany z pierwszym typem. Wykorzystuje metodologię teoretyczną, naukową, a przede wszystkim akademicką do studiowania swoich najwybitniejszych tez. Na teoretyczne ujęcia tego nurtu odpowiadały takie dziedziny jak filozofia, prawo czy ekonomia.
U źródeł myśli socjalistycznej, zwłaszcza dzięki nurtom socjalizmu utopijnego lub idealistycznego, walka jednostki z ekspansją kapitalizmu nie była wyraźnym priorytetem.
Materializm dialektycznyPowód bycia naukowym socjalizmem
Marks i Engels określili, że drogą socjalizmu powinna być eliminacja klas w społeczeństwie. Stwierdzili, że historia ludzkości to pokazała i ukształtowała większość myśli socjalistycznej swoimi ideami i publikacjami. Narodził się socjalizm naukowy, uregulowany formalnie, akademicko i naukowo.
Innymi słowy, socjalizm naukowy jest rozumiany jako socjalizm najbardziej odpowiedni do różnych kontekstów społecznych i politycznych ze względu na jego wspomnianą formalizację. Oznacza to, że opiera się na zachowaniu narodów i bada wpływ zjawisk takich jak globalizacja, industrializacja czy kapitalizm.
Charakterystyka naukowego socjalizmu
Najważniejsze cechy socjalizmu naukowego można podsumować następująco:
- Zestawienie środków produkcji.
- Tłumić społeczeństwo klasowe.
- Progresywny system podatkowy.
- Zniesienie prawa do dziedziczenia.
- Centralizacja i nacjonalizacja pośredników finansowych (bankowość publiczna).
- Bezpłatna edukacja publiczna przez państwo
- Pracownicy zrobią to zgodnie ze swoimi potrzebami i możliwościami.
- Pracodawca nie uzyska żadnych zysków kapitałowych, a zatem każdy pracownik będzie opłacany zgodnie z wytworzoną przez siebie wartością, ale zawsze według równych standardów.
Warto wspomnieć, że socjalizm naukowy nie proponuje całkowitego zniesienia własności prywatnej. To, co faktycznie proponuje, to eliminacja własności prywatnej środków produkcji w celu zniesienia wyzysku.
Różnice między socjalizmem naukowym a socjalizmem utopijnym
Jak wspomniano powyżej, socjalizm naukowy próbuje teoretyzować, a następnie zastosować swoje podejście do rzeczywistości społeczno-gospodarczej, wprowadzając w czyn tezę o walce klas i osiągnięciu bardziej egalitarnego i sprawiedliwego społeczeństwa.
Oznacza to, że głównym zamiarem było odejście od płaszczyzny idealizmu i znalezienie drogi do możliwie sprawiedliwego państwa i ostatecznego osiągnięcia dyktatury proletariatu.
W przeciwieństwie do tego utopijny socjalizm, zgodnie ze swoją nazwą, oferuje znacznie bardziej teoretyczną i wyidealizowaną mapę. Socjalizm, w którym wszystko jest idealne. Jednak niektórzy autorzy twierdzą, że socjalizm naukowy również zakłada utopię. Chociaż, jak gromadzą teksty Marksa, chodzi o to, by usunąć wszystko, co utopijne z socjalizmu, aby przekształcić to w coś, co ma zastosowanie do rzeczywistości gospodarczej i społecznej.
