Uzurpacja, w kwestiach prawnych i ekonomicznych, to działanie polegające na korzystaniu z dóbr lub praw innych osób z motywacją ekonomicznego wyzysku. Oznacza to, że są używane poza regulacjami i niewłaściwie w celu osiągnięcia zysku.
Poprzez uzurpację osoba fizyczna lub prawna korzysta bez zgody cudzego dobra. Koncepcję tę można rozszerzyć na wiele rodzajów aktywów, które mogą być wykorzystywane lub eksploatowane ze względów ekonomicznych.
Uwzględniałoby to dobra materialne (na przykład pojazd, dom lub maszyny przemysłowe) lub dobra niematerialne (jak w przypadku tożsamości lub naruszeń praw użytkowania i praw autorskich).
Przykładem tej ostatniej modalności może być uzurpacja funkcji publicznych, gdzie działalność służby cywilnej jest prowadzona w sposób nienależyty lub niezgodny z prawem.
W sferze biznesowej, organizacyjnej i ekonomicznej uzurpacje mają aspekt jednoznacznie niedozwolony, gdyż dążą do uzyskania określonej korzyści lub nienależnej korzyści.
Zjawisko to zakłada zatem wyraźne naruszenie koncepcji własności prywatnej, podstawowego filaru większości współczesnych systemów społeczno-politycznych i gospodarczych.
Zgodnie z koncepcją, jeśli mówimy o uzurpacjach dóbr materialnych, istnieje domniemane źródło czynnika przemocy i zastraszania. Wskazuje to, że często działaniom tym towarzyszy agresywna okupacja budynków lub kradzież materiałów.
Regulacyjna prewencja przeciwko uzurpacji
W obliczu tego typu praktyk istnieje obszerne i zróżnicowane ustawodawstwo na poziomie krajowym i ponadnarodowym. W tym sensie walka z nielegalnymi okupacjami ziemi, kradzieżą tożsamości w wyniku oszustwa lub łamaniem praw jest stała.
Przykładem tego jest tworzenie narzędzi i regulacji prawnych, takich jak rejestry własności, patenty i znaki towarowe, publiczne oświadczenia majątkowe i dochodowe oraz kolejne warianty prawa handlowego.
We wspomnianym przykładzie uzurpacji funkcji publicznych takie środki jak tworzenie stowarzyszeń zawodowych, oficjalne konkursy czy wymagania, takie jak określony poziom wykształcenia akademickiego, stanowią prawne bariery dla prewencji.
Ewolucja pojęcia uzurpacji
Wraz z postępem technologicznym ostatnich dziesięcioleci pojawiły się nowe formuły związane z cyfrową uzurpacją tożsamości, znaków towarowych i innych przemysłowych praw ochronnych.
Tak więc konkretne obszary, takie jak bankowość elektroniczna czy handel internetowy, są widocznymi przywódcami walki z tego rodzaju nielegalnymi praktykami w obronie praw konsumentów i konsumentów.