Juan de Mariana był teologiem i historykiem, członkiem Towarzystwa Jezusowego. Żył między XVI a XVII wiekiem, w środku hiszpańskiego Złotego Wieku. Nauczanie było jego prawdziwym powołaniem, któremu poświęcił się z całym ciałem i duszą we Francji, Włoszech i Hiszpanii.
Jego charakter i uczciwość doprowadziły go do utrzymywania skompromitowanych stanowisk filozoficznych i politycznych, ponieważ kwestionował boskie pochodzenie autorytetu i aktualną politykę ekonomiczną. Jednak jego prestiż intelektualny i liczne kontakty pozwoliły mu przezwyciężyć trudności.
Juan de Mariana urodził się w Talavera de la Reina w 1536 roku. Był synem dziekana tego miasta. Skromnego i nielegalnego pochodzenia, które naznaczyłoby jego życie. W wieku siedemnastu lat udał się do Alcalá de Henares, aby studiować sztukę i teologię. W tym środowisku otrzymał wpływy renesansowego humanizmu. Tam wstąpił do Towarzystwa Jezusowego, pod opieką San Francisco de Borja, dopóki nie złożył ślubów w 1554 roku.
Z Alcalá przeniósł się do kolegium jezuickiego w Rzymie, aby ukończyć przygotowanie kapłańskie. Od 1561 pracował jako nauczyciel i wyróżniał się zdolnością intelektualną i oratorium. Z urażonym zdrowiem udał się do Loreto i Mesyny, gdzie kontynuował nauczanie. W 1569 został wysłany do Clermont College w Paryżu, gdzie uzyskał doktorat i poświęcił się nauczaniu teologii tomistycznej.
Podczas pobytu we Francji w 1572 r. przeżył ważny epizod historyczny, który go wstrząsnął: rzeź św. Bartłomieja. Wydarzenie to oznaczało masowe mordy hugenotów, kalwińskiego nurtu chrześcijańskiego, ogłoszonego herezją, w ramach wojen religijnych w XVI-wiecznej Francji.
Po tym epizodzie poprosił o powrót do Hiszpanii, powołując się na względy zdrowotne, co zostało spełnione w 1574 r. Osiadł w klasztorze jezuickim w Toledo, mieście, w którym się poświęcił.
do posługi kapłańskiej i pisania dzieł zleconych. Przez dekadę prowadził cichą pracę śledczą w wielu kwestiach historycznych, politycznych i ekonomicznych, o której nie publikował niczego aż do piętnastu lat później. Pracę, którą uczynił zgodną z wykonywaniem kapłaństwa.
Rozgrzeszenie Biblii królewskiej
Cztery lata po powrocie do Hiszpanii zlecono mu zdanie raportu na temat możliwej heterodoksji Biblii królewskiej. Ta praca poliglota została opublikowana w latach 1568-1572 przez humanistę Benito Arias Montano we flamandzkim mieście Antwerpia.
Po dwóch latach intensywnych studiów de Mariana wydał korzystny raport, uwalniając go tym samym od takiego oskarżenia. Chociaż zaskoczyła wielu, decyzja ta może być powiązana ze skutkami spowodowanymi rzezią francuskich hugenotów. Umiejętność argumentowania i głęboka wiedza, którą wykazał w tej pracy, przyniosły mu powszechny szacunek.
Od tego momentu poświęcił się herkulesowemu zadaniu napisania swojego Historiae de rebus Hispaniae, którego publikacja rozpoczęła się w 1592 r. W 1601 r. ukazał się jego własny przekład w języku kastylijskim pod tytułem Historia ogólna Hiszpanii. Praca obejmuje okres od starożytności do śmierci Ferdynanda Katolika (1516).
Wreszcie w 1624 roku, w wieku osiemdziesięciu siedmiu lat, śmierć dotarła do niego w Toledo. Śmierć przyszła do niego podczas pracy nad niektórymi Scholia do Starego i Nowego Testamentu, dzieło egzegezy biblijnej oparte na tekście Wulgata.
Myśl Juana de Mariana
Juan de Mariana interesował się bardzo różnorodnymi tematami, ale we wszystkich wykazywał silne zaangażowanie etyczne i głęboką wiedzę. Zajmował się zagadnieniami teologicznymi, historycznymi, politycznymi i ekonomicznymi.
Społeczeństwo obywatelskie jako źródło legitymizacji władzy”
Na De rege et regisstitutione, W 1599 r. przedstawił podstawowe osie edukacji księcia. Ta praca była wynikiem ich przyjaźni Loaysa, która przejęła odpowiedzialność za edukację przyszłego króla.
W przeciwieństwie do Machiavellego czy Bodino bronił potrzeby ustanowienia wyraźnych granic władzy politycznej. Stanowisko to nawiązuje do tradycji artotelikotomistycznej, zgodnie z którą społeczeństwo ma pierwszeństwo przed władzą polityczną. W konsekwencji stwierdził, że społeczeństwo ma prawo do odzyskania swoich pierwotnych praw, jeśli rząd nie jest mu przydatny.
Ponadto rozwinął doktrynę tyranii, przyjętą wśród autorów scholastycznych i teoretyzował o prawie do zabicia tyrana.
Krytyka polityki pieniężnej i inflacji
W 1609 opublikował Traktat Septemtem, gdzie przedstawił swoje pomysły dotyczące polityki pieniężnej. W czwartej części Z mutacji Monetae (w sprawie zmiany waluty) wypowiedział się przeciwko polityce monetarnej prowadzonej przez monarchię hiszpańską, która miała na celu
finansować rosnące wydatki ponoszone przez państwo, takie jak te spowodowane ciągłymi wojnami, w których było ono zaangażowane. Polegało to na zmniejszeniu ilości metalu w monetach, co spowodowało ich dewaluację. W opinii Juana de Mariany wszystko to oznaczało poddanie ludu powszechnemu rabunkowi.
Wraz z opublikowaniem dzieła, w wieku 73 lat ojciec Mariana został zadenuncjowany i zamknięty. Sam król i jego prawowity książę Lermy promowali ten proces. W tym procesie musiał bronić się przed czternastoma zbrodniami przypisywanymi mu przez prokuratora Gil de Mota. Jego głębokie poczucie sprawiedliwości sprawiło, że nie wycofywał się, pomimo poważnych oskarżeń przeciwko niemu. Ostatecznie, Juan de Mariana został zwolniony, mimo że nie było znanego rozwiązania w tym zakresie.
