Ilościowa teoria pieniądza jest teorią ekonomiczną, której celem jest wyjaśnienie przyczyn inflacji, to znaczy wahań cen i wartości pieniądza w kraju.
Aby wyjaśnić inflację, ilościowa teoria pieniądza wiąże podaż pieniądza z ogólnym poziomem cen. Podaż pieniądza to ilość pieniądza, która istnieje w gospodarce. Można to oszacować, ponieważ to banki centralne kontrolują płynność gospodarki.
Geneza ilościowej teorii pieniądza
Teoria ta powstała w XVI wieku w wyniku tak zwanej „rewolucji cenowej”. W wyniku masowego napływu cennych materiałów (zwłaszcza złota i srebra) z Ameryki, Europejczycy myśleli, że się wzbogacą. Stało się jednak tak, że ceny towarów wzrosły. Ceny zostały pomnożone przez 6 od 1500 do 1650. Ten poziom inflacji nie jest bardzo wysoki w porównaniu z XX wiekiem, ale wtedy bardzo dziwny był wzrost cen.
W 1556 r. Martín de Azpilicueta ze szkoły w Salamance był pierwszym ekonomistą, który powiązał wzrost cen ze wzrostem cen metali w gospodarce (wówczas podaży pieniądza). Azpilicueta wywnioskował, że kiedy metale z Ameryki zaczęły być wymieniane na towary w Europie, wartość tych metali spadła. Powodując wzrost cen towarów. Jego wyjaśnienie było takie, że ilość złota i srebra rosła szybciej niż ilość towarów, więc ceny musiały zostać dostosowane. Niedługo potem w swojej teorii ilościowej uwzględnił szybkość obiegu pieniądza, ponieważ wzrost transakcji handlowych wpływał również na wzrost cen.
Teoria ekonomiczna hiszpańskiego myśliciela szybko rozprzestrzeniła się w całej Europie. W 1568 r. Francuz Jean Bodin również twierdził, że „w miarę wzrostu ilości pieniądza w obiegu bez porównywalnego wzrostu podaży towarów, ceny mają tendencję do reagowania w górę”.
Kilka wieków później Irving Fisher zawarł te teorie w formule w swojej książce „Siła nabywcza pieniądza”, która jest najnowocześniejszą i najbardziej rozbudowaną formą tej teorii. Ilościowa teoria pieniądza jest czasami nazywana teorią Fishera.
Obliczanie ilościowej teorii pieniądza przez Fishera
Aby obliczyć wartość pieniądza, Fisher wychodzi z założenia, że wartość rzeczy sprzedanych jest równa wartości rzeczy kupionych. Który ustalił następującą formułę:
M * V = P * T
Gdzie M to podaż pieniądza, V to szybkość obiegu pieniądza, P, poziom cen, a T to przeprowadzone transakcje, które można zastąpić dochodem kraju (Y):
M * V = P * Y
Z tego równania wygodnie jest wiedzieć:
- V, szybkość obiegu pieniądza w krótkim okresie jest dość stała, ponieważ zależy od przyzwyczajeń jednostek, które są objęte instytucjami, w dłuższej perspektywie może się zmienić.
- A sformułowany w koncepcji neoklasycznej, dochód to pełne zatrudnienie, czyli dochód kraju wykorzystujący wszystkie czynniki produkcji, a więc uważany jest za stały.
Możemy więc wywnioskować, że każda zmiana w M powoduje zmiany w tej samej proporcji i kierunku co P.
Teoria Davida Ricardo
David Ricardo próbował również wyjaśnić zachowanie inflacji za pomocą równania, znanego jako teoria Davida Ricardo:
P = k * M
Będąc k procent pieniędzy, który jest używany do transakcji. Jeśli M wzrośnie, ceny (P) również wzrosną.
Krytyka ilościowej teorii pieniądza
Istnieje wiele obszarów krytyki ilościowej teorii pieniądza. Główna krytyka wynika z tego, że jest zbyt prostym modelem, aby sam wyjaśnić zmienność cen.
Zarówno interwencjonista J.k. Keynes i liberał Ludwig Von Mises podzielili się, że w tej teorii jest trochę prawdy, ale jest to po prostu kilka dodatkowych zmiennych, które wpływają na zmiany cen. Stanowią one jeszcze jedną przyczynę zmienności cen i same w sobie nie wyjaśniają ściśle tej zmienności.
Paul Krugman empirycznie zademonstrował sytuację, w której ilościowa teoria pieniądza nie działa. Ta sytuacja nazywana jest pułapką płynności.
Zobacz biografię Paula Krugmana
Zobacz przyczyny inflacji.
Monetaryzm
