Koszt społeczny lub koszt społeczny to suma kosztów alternatywnych zasobów wykorzystywanych przez firmę lub państwo do produkcji dobra, a także kosztów zewnętrznych ponoszonych przez społeczeństwo, które wytwarza to dobro.
Koszt społeczny odnosi się zatem do kosztu, jaki społeczeństwo musi ponieść w przypadku działających firm.
Biorąc pod uwagę teorię racjonalnego wyboru, przyjmuje się, że jednostki podejmując decyzję biorą pod uwagę jedynie koszty, które ponoszą. W ten sposób, nie biorąc pod uwagę kosztów, jakie taki wybór może generować w społeczeństwie. Te koszty pochodne to tak zwane „koszty społeczne”.
Koszt społeczny nie zawsze musi odpowiadać kosztowi prywatnemu. Zanieczyszczenie to koszt społeczny, który różni się od kosztu prywatnego.
Pojęcie to jest szeroko stosowane w makroekonomii.
Jak powstaje koszt społeczny?
Koszt społeczny powstaje poprzez produkcję działalności gospodarczej. W tym sensie ma to miejsce, gdy rozwijając działalność gospodarczą mają wpływ na społeczeństwo. Efekty znane jako „efekty zewnętrzne”. Dlatego też, gdy działalność gospodarcza jest prowadzona, może mieć pozytywne lub negatywne efekty zewnętrzne.
Gdy występuje negatywny efekt zewnętrzny, koszty społeczne są większe niż koszty prywatne. W ten sposób, gdy działalność gospodarcza powoduje zanieczyszczenie, koszt tego zanieczyszczenia dla społeczeństwa może być wyższy niż prywatny koszt ponoszony przez przedsiębiorcę, który swoją eksploatacją zanieczyszcza ziemię.
Z drugiej strony, kiedy mówimy o pozytywnych efektach zewnętrznych, jak to ma miejsce w edukacji, mówimy o wyższym koszcie prywatnym, a także lepszych i niższych kosztach społecznych. W tym przypadku mówimy o zasiłku socjalnym.
Kiedy pojawia się pozytywny efekt zewnętrzny, możemy powiedzieć, że czasami istnieje korzyść społeczna, która jest wyższa niż korzyść prywatna.
Rodzaje kosztów społecznych
Koszty społeczne można mierzyć na dwa sposoby. W tym sensie mówimy z jednej strony o pomiarze ekonomicznym. Pomiar, którego celem jest pieniężna kalkulacja kosztu społecznego danej produkcji. W ten sam sposób z drugiej strony mamy pomiar w polityce gospodarczej. To jest bardziej subiektywny pomiar.
Mówimy więc o następujących rodzajach kosztów społecznych:
- Koszt społeczny z punktu widzenia oceny ekonomicznej: Uzyskuje się poprzez pomnożenie wykorzystywanych zasobów przez ich odpowiednie ceny społeczne; lub tak zwanych cen w tle.
- Koszt społeczny z punktu widzenia polityki gospodarczej: Jest to bardziej subiektywny pomiar. Odnosi się do wzrostu dobrobytu, który pojawia się w społeczeństwie po przyjęciu środka, a nie alternatywy.
Można więc powiedzieć, że mówimy o tym samym koszcie społecznym, ale o dwóch różnych miarach.
Przykład kosztów społecznych
Kiedy ktoś kupuje samochód, kosztem społecznym tego samochodu byłyby gazy, które emituje za granicą, a także wpływ, jaki te gazy wywierają na zdrowie populacji. Nazywamy to kosztem społecznym, ponieważ ma on pośrednie przyszłe koszty dla społeczeństwa. W tym przypadku mówimy o negatywnych efektach zewnętrznych, więc koszty społeczne są wyższe.
Innym kosztem społecznym może być edukacja. Edukacja niesie ze sobą prywatny koszt dla państwa, ale niezliczone koszty społeczne (świadczenia społeczne) dla ludności. W tym przypadku mówimy o pozytywnych efektach zewnętrznych, więc koszt prywatny jest wyższy niż koszt społeczny.
Możemy również podać przykład działalności produkcyjnej, w której wytwarzana jest ropa. Zatem kosztem społecznym dla kraju byłaby ilość innych dóbr, które przestają być produkowane z powodu zużycia zasobów do produkcji ropy, a także zanieczyszczenia, które wytwarza ta działalność.
Analiza kosztów i korzyści
