Polityka fiskalna stosowana przez rządy w Ameryce Łacińskiej koncentrowała się na liberalizacji gospodarek i niskiej presji fiskalnej. Jednak wysoki poziom korupcji nadal hamuje postęp gospodarczy w regionie.
Ameryka Łacińska jest regionem, który, chociaż dostosowuje swoją politykę publiczną do nowych ram gospodarczych i politycznych wymaganych przez nowy scenariusz geopolityczny, zawsze charakteryzował się dość lekkim systemem fiskalnym. . W Ameryce Łacińskiej, jeśli spojrzymy na dane zebrane na temat obciążeń podatkowych w różnych krajach regionu, zobaczymy, jak przeciętnie mówimy o dość umiarkowanym obciążeniu podatkowym.
Jak we wszystkim, co dotyczy nauk ekonomicznych, mówimy o umiarkowanej presji fiskalnej ze względu na to, że w przeciwieństwie do innych krajów, takich jak OECD, Ameryka Łacińska ma niższy poziom presji fiskalnej. I to jest to, że średnio w Ameryce Łacińskiej presja fiskalna sięga około 23% produktu krajowego brutto (PKB), podczas gdy w krajach członkowskich OECD średnia wynosi około 34% PKB.
Jak widać, jeden środek jest bardzo daleki od drugiego. Musimy jednak pamiętać, że mówimy o średniej z krajów, które składają się na Amerykę Łacińską, Amerykę Środkową i Karaiby, ponieważ wśród wszystkich regionów członkowskich możemy zaobserwować dużą dysproporcję między stawkami obciążenia podatkowego jednego i inny. Jeszcze jedna próbka nierówności, jakie prezentuje region.
Presja podatkowa w Ameryce Łacińskiej
Jeśli wyjmiemy lupę i przyjrzymy się indywidualności, np. Peru z 16% opodatkowaniem, czy Dominikana z 13,7%, to przykłady krajów, w których opodatkowanie jest wyraźnie niższe niż w innych regionach, takich jak Kuba, gdzie obciążenie podatkowe jest bliskie 42% PKB. Specyfika skrajności, w której można zaszufladkować również takie kraje jak Argentyna czy Brazylia, które wykazują obciążenie podatkowe przekraczające 30% PKB.
Innym osobliwym przypadkiem, ale po przeciwnej stronie medalu, jest sprawa Gwatemali. Jeśli spojrzymy na przypadki Dominikany czy Peru, dane dotyczące wzrostu gospodarczego i aktywności gospodarczej w regionach wspierają stosowaną politykę fiskalną. Mówimy o dwóch krajach o największym wzroście w poprzednich latach. Ponadto w szczególności Dominikana jest krajem o najwyższym wzroście gospodarczym w całym regionie.
Jednak sprawa Gwatemali jest zupełnie inna, ponieważ aby mieć tak niską presję fiskalną, kraj ten przechodzi przez krętą sytuację ekonomiczną, dostrzegając sytuację skrajnego ubóstwa, co prowadzi do masowej migracji ludzi do krajów sąsiednich , próbując uciec z kraju, w którym głód, a także niepewność odczuwana na terytorium. Z tego powodu na pierwszy rzut oka nie jest zrozumiałe, jak z kolei kraj pozbawiony tak podstawowych usług stosuje politykę fiskalną, która a priori nie próbuje łagodzić sytuacji.
Z innej perspektywy, w której polityka stosowana przez kraj może być uzasadniona, jest przyciąganie kapitału zagranicznego. Innymi słowy, Ameryka Łacińska jest regionem, który charakteryzuje zależność krajów członkowskich od inwestycji zagranicznych. W obliczu sytuacji stosowania luźnej polityki fiskalnej, moglibyśmy to rozumieć jako zachętę do przyciągania do kraju inwestycji i firm zagranicznych, aby tylko w ten sposób móc uzasadnić te działania.
Ukryte opodatkowanie regionu
Problem, że Ameryka Łacińska i która zawsze stanowiła „czarną rękę” jej gospodarki, był problemem lub zjawiskiem korupcji w tych krajach. Mówimy o niskim opodatkowaniu na niektórych terytoriach, choć należy zauważyć, że stawki obciążeń podatkowych prezentowane przez kraje nie uwzględniają ukrytych obciążeń podatkowych, tych ukrytych stawek, które wynikają z korupcji, a co, jak wiadomo, stanowi dodatkowy koszt dla obywateli w kraju.
Według rankingu mierzącego wskaźniki korupcji krajów tworzących region, przedstawione wyniki po raz kolejny skupiają się na wybitnym i ciekawym przypadku Gwatemali. Jak mówię, co ciekawe, jeden z krajów o najwyższych wskaźnikach korupcji w Ameryce Łacińskiej. Kraj, który stosuje niskie obciążenia podatkowe, ale mimo to popiera jeden z najwyższych wskaźników korupcji na całym terytorium.
Wraz z Gwatemalą znajdują się Wenezuela, Nikaragua czy Meksyk. Jak powiedziałem, to złożona ciekawość, ponieważ wymienione kraje, z wyjątkiem Nikaragui, pozostałe mają umiarkowanie niski poziom presji fiskalnej. W przypadku Wenezueli jest to 14,4% PKB, podczas gdy w przypadku Meksyku obciążenie podatkowe wynosi 16,2%. Oczywiście, jak już powiedziałem, wszystko to bez uwzględniania korupcji, dyscypliny, w której kraje te zajmują pierwsze miejsce w rankingu.
Oczywiście wysoki poziom korupcji, jaki panują w tych krajach, utrudnia prawidłowe funkcjonowanie gospodarki, obciążając cały postęp w kraju. Korupcji, którą trudno stłumić, ponieważ wielu obywateli Ameryki Łacińskiej postrzega korupcję jako codzienną sprawę, nie będąc w stanie podjąć walki o jej zakończenie. Jest tak, że w krajach takich jak te wymienione powyżej demokracja może zniknąć tylko dlatego, że rząd jest największym źródłem korupcji w kraju.
Szara strefa odgrywa bardzo istotną rolę
Jeśli mówimy w kategoriach gospodarki nieformalnej lub podziemnej, dane trochę nas zaskoczą, bo spójrzmy na to, co powiedzieliśmy wcześniej. Ameryka Łacińska, w przeciwieństwie do krajów OECD, charakteryzowała się bardzo niskim i umiarkowanym poziomem presji fiskalnej. Jeśli jednak spojrzymy na ostatnie dane Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) dotyczące gospodarki nieformalnej w regionie Ameryki Łacińskiej, średnia jest zbyt wysoka i bardzo daleka od tej w krajach OECD.
Podczas gdy OECD ma średnią szarą strefę 18%, a Europa ma średnią 22%. Ameryka Łacińska ma w przybliżeniu średni poziom podziemnej gospodarki 40% PKB. Mówimy o gospodarce zanurzonej w krajach regionu, które odpowiadają za prawie połowę Produktu Krajowego Brutto. Według MFW w Latam jest około 130 milionów ludzi pracujących w nieuregulowanej sytuacji, podczas gdy kraje takie jak Boliwia wykazują aż 62% swojego PKB jako podziemna gospodarka w kraju.
Jeśli wrócimy do przypadku Gwatemali, pamiętajmy, że mówiliśmy o jednej z najniższych presji fiskalnych w regionie. Jeśli jednak odwołamy się do przybliżeń dostarczonych przez Światowe Forum Ekonomiczne (WEF) w 2016 r., podziemna gospodarka w kraju osiągnęła 70% PKB. Jak widać, podziemna gospodarka w kraju stanowi prawie trzy czwarte (3/4) gospodarki kraju. Sytuacja, która pomimo niskiej presji fiskalnej, niezwykle utrudnia postęp gospodarczy krajów regionu.
Nie wspominając już o wysiłku fiskalnym, wskaźniku, który dałby kolejny pełny artykuł porównawczy i który rzuciłby dodatkowe światło na tę sprawę.