Efekt substytucyjny odpowiada zmianie wielkości popytu na dobro (lub usługę), gdy zmienia się jego cena, podczas gdy ceny innych dóbr i siła nabywcza pozostają stałe.
Efekt substytucji występuje, ponieważ gdy zmienia się cena towaru, zmieniają się względne ceny towarów zawartych w koszyku konsumentów. Konsument będzie wówczas starał się zastąpić stosunkowo droższe produkty relatywnie tańszymi. W ten sposób, jeśli cena dobra 1 wzrośnie, podczas gdy ceny innych dóbr pozostaną stałe, konsument będzie miał tendencję do zmniejszania swojego popytu na dobro 1 i odwrotnie.
Wykres efektu substytucji
Efekt substytucji możemy zaobserwować na poniższym wykresie. Załóżmy, że istnieją dwa dobra 1 i 2, oba są zwykłymi dobrami. Cena dobra 1 spada, podczas gdy cena dobra 2 pozostaje stała. Zmiana ceny dobra 1 generuje dwa efekty: efekt substytucyjny i efekt dochodowy. Obie są siłami, które modyfikują optymalny koszyk zakupowy konsumenta.
W tym przykładzie początkowym koszykiem konsumenta jest A, ale po obniżeniu ceny dobra 1 koszyk jest modyfikowany do C. Modyfikacja ta jest podzielona na dwie części: od AB, która jest efektem substytucji i od BC, która jest efektem substytucji. czynsz efekt.
Aby uzyskać efekt substytucji, korzystamy z wersji zaproponowanej przez Slutky'ego, czyli utrzymujemy dochód konsumenta tak, aby mógł on osiągnąć swój początkowy koszyk w nowych cenach.
Aby to osiągnąć, dostosowujemy początkową linię budżetową (M / P2 M / P1), aby utrzymać jej siłę nabywczą na poziomie linii M´ / P2 M´ / P1´. Ta linia budżetowa jest urojona (rzeczywista linia budżetowa po zmianie ceny to (M / P2 M / P1 '), ale pozwala nam oddzielić efekty substytucyjne i dochodowe.
Następnie wyliczamy optymalny koszyk z skorygowaną linią budżetową (gdzie osiągana jest najwyższa krzywa obojętności) i otrzymujemy punkt B. Efektem substytucji jest wtedy zmiana AB, w tym przypadku jest ona dodatnia od kiedy cena 1, jej ilość żądane podwyżki.
Dobra zastępcza