Strukturalizm jest metodologią stosowaną w naukach społecznych, polegającą na badaniu zjawisk zachodzących w jednostkach określonej społeczności i to w zależności od struktur, którym podlegają.
Dla strukturalizmu istnieje szereg struktur – które są formami organizacji – które warunkują zachowanie jednostek działających w ramach tych struktur. Metodologia ta jest zwykle stosowana do społeczeństw, ponieważ łączy wiele wspólnych elementów. Takich jak system gospodarczy, język, literatura itp.
Zgodnie ze strukturalizmem zachowanie człowieka jest rozumiane dzięki temu, że pewne reguły postępowania zostały ustalone w sposób dorozumiany i jawny w ramach danego systemu. Są całkowicie sztuczne i mają sens, jeśli wszystkie elementy tej kultury rozumieją te zachowania. Na przykład w społeczeństwach zachodnich siorbanie zupy jest niegrzeczne, podczas gdy w społeczeństwach wschodnich oznacza coś przeciwnego, jest to pozytywne uznanie kucharza. Jak widzimy, to samo zachowanie dla jednych oznacza jedno, a dla innych co innego. Na tym opiera się strukturalizm, na którym wyjaśnia się fakty zgodnie z warunkami na nich działającymi. Inny przykład, jaki mamy w protestantyzmie i katolicyzmie, dla tych pierwszych bogactwo i wysiłek są objawami łaski Bożej. Zamiast tego katolicyzm głosi wyrzeczenia i wyrzeczenia jako sposób na zadowolenie Boga.
Geneza strukturalizmu
Punktem wyjścia metodologii strukturalistycznej jest Kurs lingwistyki ogólnej. Praca Ferdinanda de Saussure, w której rozwinął rozróżnienie między symbolami językowymi, czyli językiem i mową. Tym samym akt komunikacyjny został podzielony na te dwa komponenty, które można było analizować oddzielnie, ale musiały być jednoznacznie połączone. Język ma sens, ponieważ ci, którzy go piszą i mówią, rozumieją znaczenie, jakie zostało nadane każdemu z jego elementów. To sztuczny twór, który służy do komunikacji pewnej społeczności.
Później, który przenosi strukturalizm z obszaru językoznawstwa i stosuje go w naukach społecznych, jest Claude Levi-Strauss, francuski antropolog, którego wkład sięga połowy XX wieku. Strauss twierdził, że znając mentalną strukturę jednostek, można wydobyć strukturę społeczeństwa, ponieważ te struktury, które posiadały jednostki, są uniwersalne.
Charakterystyka strukturalizmu
Z definicji strukturalizmu wynikają następujące cechy:
- Zachowanie istot ludzkich jest uwarunkowane strukturami obecnymi w każdym społeczeństwie czy kulturze.
- To człowiek nadaje sens wydarzeniom, działaniom i zwyczajom, których doświadcza.
- Struktury muszą zostać zidentyfikowane, rozdzielone i przeanalizowane.
- Pojawiła się jako narzędzie językowe w latach dwudziestych, ale w połowie XX wieku stała się metodą studiowania nauk społecznych.