Umorzenie, umorzenie lub umorzenie długu to czynność prawna, poprzez którą wierzyciel wyraża wolę całkowitego lub częściowego wygaśnięcia swojego prawa kredytowego, nie otrzymując niczego w zamian. Zakłada wygaśnięcie (całości lub części) zobowiązań, jakie dłużnik ma wobec wierzyciela.
Termin oddłużenie jest wielokrotnie używany na określenie tego samego pojęcia. Choć znaczą praktycznie to samo, różnica polega na tym, że umorzenie długu jest oficjalnym (prawnym) umorzeniem długu, a usunięcie to zaprzestanie spłaty tego długu.
Rodzaje umarzania długów
Istnieje kilka rodzajów przebaczenia:
- Wolontariusz: z reguły jest to najczęstsze. Polega na zrzeczeniu się prawa przez wierzyciela.
- Wymuszony: wyjątkowo wierzycielowi może zostać udzielone zrzeczenie się tego prawa. Takim rodzajem umorzenia może być np. upadłość przedsiębiorstwa lub sytuacja upadłości, gdzie chodzi o ratowanie sytuacji poprzez dochodzenie jak najmniejszych szkód dla zaangażowane strony.
- Inter żyje: gdy przebaczenie następuje między żyjącymi osobami fizycznymi lub prawnymi.
- Mortis causa: gdy śmierć dłużnika powoduje umorzenie długu.
- Całkowity: gdy cały dług jest umorzony.
- Częściowy: umorzenie części długu.
Jeżeli dłużnik nie ma zgody wierzyciela i przestanie spłacać dług, uważa się to za zwłokę lub niespłatę długu.
Wierzyciel rozważy rezygnację z części lub całości długu, gdy uzna, że konsekwencje niewykonania zobowiązania będą znacznie bardziej drastyczne dla jednej lub obu stron, a umorzenie długu będzie najlepszą alternatywą. Z chwilą złożenia i zaakceptowania rezygnacji przez dłużnika zobowiązanie wygasa.
Istnieją dwa obszary, w których mają miejsce odpisy, ponieważ przedmiotowy dług może być prywatny lub publiczny:
- Jeśli jest to dług prywatny, dłużnikami są osoby lub firmy (czyli osoby fizyczne lub prawne), a precedensy istnieją od czasów starożytnych, szczególnie na Bliskim Wschodzie iw starożytnej Grecji.
- W przypadku długu publicznego dłużnikami są administracje publiczne kraju. Historia przeprowadzek w sferze publicznej jest znacznie nowsza, ponieważ dług publiczny jako taki pojawił się pod koniec XVII wieku.
W przypadku długu prywatnego można rozważyć umorzenie lub umorzenie. Natomiast w przypadku długu publicznego, jako że nie jest to bezpłatne zrzeczenie się przez wierzycieli, a będąc inicjatywą strony dłużnika, byłby on dostosowany do innych założeń prawnych, takich jak stwierdzenie niewykonania zobowiązania lub niewykonania zobowiązania.