Blok gospodarczy to grupa krajów, które dobrowolnie łączą się, aby pogłębić swoje stosunki handlowe. W ten sposób koordynują wspólne polityki.
Innymi słowy, blok gospodarczy to grupa krajów, które łączą się w celu promowania handlu między nimi. Tym samym wzajemnie obniżają bariery taryfowe, godzą się m.in. na nakładanie podobnych ceł na kraje spoza Unii.
Należy zauważyć, że bloki gospodarcze mogą zgadzać się na różne stopnie integracji i być może ten poziom koordynacji stopniowo wzrasta z czasem.
Rodzaje bloków ekonomicznych
Od mniejszej do większej głębokości integracji, główne typy bloków ekonomicznych to:
- Umowa preferencyjna: Składa się on z paktu wzajemnej redukcji ceł między dwoma lub więcej krajami. Unia Europejska była jednym z pionierów w ustanawianiu tych umów preferencyjnych w 1971 roku.
- Strefa wolnego handlu: Jest to obszar geograficzny, w którym zawarto umowę handlową między dwoma lub więcej krajami. Koncentruje się to na usuwaniu barier handlowych. Przykład: NAFTA.
- Unia celna: Jest to umowa, która całkowicie eliminuje cła między krajami członkowskimi i ustanawia wspólną politykę handlu zagranicznego. Oznacza to, że każdy z uczestniczących krajów będzie pobierał takie same podatki importowe z krajów spoza Unii. Przykład: Południowoafrykańska Unia Celna, która obejmuje Botswanę, Lesotho, Namibię, RPA i Suazi
- Wspólny rynek: Jest to porozumienie między dwoma lub więcej krajami w celu zapewnienia swobodnego przepływu i wymiany towarów, usług i czynników produkcji (takich jak praca) między ich granicami. Przykład: Mercosur.
- Unia monetarna: Unia walutowa to sytuacja, w której co najmniej dwa kraje dzielą tę samą walutę. Kraje uczestniczące mają wspólną politykę monetarną i koordynację polityk fiskalnych, aby na przykład utrzymać pewien poziom deficytu fiskalnego. Przykład: strefa euro.
- Unia Gospodarcza: Obejmuje całkowitą koordynację między politykami gospodarczymi krajów członkowskich. To w celu osiągnięcia sytuacji zbieżności i zjednoczenia. Przykład: Stany Zjednoczone, gdzie każdy z 50 stanów znajduje się pod władzą monetarną Rezerwy Federalnej i decyzji dotyczących polityki fiskalnej Waszyngtonu.
Zalety i wady bloków ekonomicznych
Możemy wskazać, że główne zalety formowania bloków ekonomicznych to:
- Uzyskaj korzyści płynące z wolnego handlu, pozwalające większej różnorodności produktów konkurować na lokalnym rynku. Będzie to sprzyjać konsumentowi, który prawdopodobnie będzie miał możliwość płacenia niższych cen za niektóre towary.
- Razem kraje członkowskie mają większą siłę przetargową, jeśli chcą podpisać umowę handlową z innym krajem lub blokiem gospodarczym.
- Pozwalając na swobodną mobilność czynników produkcji, takich jak praca, ułatwia się nie tylko wymianę handlową, ale także kulturową.
- Pomiędzy firmami z różnych krajów członkowskich mogą pojawić się nowe możliwości inwestycyjne.
Istnieją jednak również pewne wady lub trudności bloków ekonomicznych:
- Proces negocjacji, który wiąże się z kosztami (czasu i zasobów), jest niezbędny do osiągnięcia porozumienia, z którego obie strony są zadowolone.
- Umowa może wpłynąć na interesy niektórych sektorów, które konkurują z produktami zagranicznymi. Może to wymagać wsparcia rządowego lub polityki dotacji. W przeciwnym razie żądania ludności mogą postawić władze w ryzach.
- Im wyższy poziom integracji, kraj musi zrezygnować z większej autonomii. W ten sposób nawet polityka monetarna i fiskalna może być dyktowana z zagranicy lub koordynowana z innymi narodami.