Koszt pośredni to taki, który wpływa na proces produkcyjny jednego lub więcej produktów sprzedawanych przez firmę i którego nie można zmierzyć i przypisać bezpośrednio do jednego z etapów produkcji lub do konkretnego produktu, ale należy raczej założyć spójne kryterium alokacji.
Oznacza to, że koszt pośredni ma wpływ na kilka produktów i aby przypisać ten koszt do każdego produktu, należy zadać następujące pytanie: Jak mogę rozdzielić ten koszt na produkowane przeze mnie jednostki? Produkując samochód wiesz, że konieczne jest założenie na niego 4 kół, ale… czy wiesz, ile prądu potrzeba do wyprodukowania każdego samochodu? Jest to główna różnica w stosunku do kosztów bezpośrednich, ponieważ koszty bezpośrednie można bardzo wyraźnie powiązać z produktem końcowym i bez konieczności ustalania kryterium alokacji.
Koszt pośredni jest kategorią kosztu klasyfikowaną według relacji do produkcji.
Rodzaje kosztów pośrednich
Głównie możemy wyróżnić następujące rodzaje kosztów pośrednich:
- Pośredni koszt produkcji: Są to koszty związane z procesem produkcyjnym tych czynników, które przyczyniają się do uzyskania produktu końcowego, z wyjątkiem kosztów bezpośrednich (surowca lub robocizny). Na przykład pośrednimi kosztami produkcji mogą być między innymi amortyzacja maszyn, konserwacja, personel nadzoru, kontrola jakości, leasing lub energia elektryczna. Jak widać, koszty te są powiązane z procesem produkcyjnym, ale nie wpływają na niego bezpośrednio, a ponadto generalnie nie można ich rozłożyć bez konieczności ustalenia kryterium alokacji.
- Ogólne koszty pośrednie: Są to koszty uznane za niepotrzebne do wytworzenia produktów, jeśli nie należą do obszarów funkcjonalnych wykorzystywanych do prawidłowego rozwoju działalności gospodarczej. Są to zazwyczaj głównie koszty biznesowe lub administracyjne.
Kryteria alokacji kosztów pośrednich
Jak już pisaliśmy wcześniej, główną cechą kosztów pośrednich jest konieczność ustalenia spójnego kryterium dystrybucji.
Istnieją różne kryteria imputacji, z których najczęstsze to:
- Wyprodukowana jednostka: Jak sama nazwa wskazuje, polega na rozłożeniu kosztów pośrednich na podstawie wyprodukowanych jednostek.
- Cena sprzedaży: W tym przypadku koszty pośrednie są alokowane na podstawie ceny sprzedaży produktu na sprzedaną jednostkę, czyli na podstawie wagi produktu w całkowitej wielkości sprzedaży.
- Jednostka pracy: Podział kosztów według godzin każdej maszyny lub kilogramów materiału użytego w każdym produkcie, na przykład.
Przykład kosztów pośrednich
Aby zsyntetyzować to, co zostało opisane powyżej i zastosować to do rzeczywistego przykładu, poniżej zobaczymy przykład obu rodzajów kosztów pośrednich oraz możliwych kryteriów, którymi kierownictwo firmy mogłoby się kierować, aby podzielić je na wszystkie produkty:
- Wynajem fabryczny. Najpopularniejszym sposobem byłoby rozłożenie go według wyprodukowanych jednostek.
- Zaopatrzenie (elektryczność). Może być dystrybuowany w oparciu o godziny produkcji używane z każdą maszyną na różnych liniach produkcyjnych.
- Praca pośrednia. Według czasu poświęconego na produkcję.
- Transport. Ich dystrybucja może opierać się na jednostkach sprzedawanych po cenie sprzedaży każdego z nich.
- Amortyzacja maszyn. W przypadku posiadania kilku maszyn, ich podział mógłby być dokonany pomiędzy przepracowanymi godzinami na każdej maszynie i kolejno pomiędzy ilością wytwarzanych produktów w każdej z nich. W przypadku posiadania tylko jednej maszyny, przypisania można dokonać bezpośrednio na podstawie liczby wyprodukowanych jednostek.