Władza to zdolność osoby lub instytucji rządowej do narzucania swojej woli temu, kto ma wpływ na podjętą decyzję.
Słowo moc jest bardzo szerokim terminem i jest używane w wielu dziedzinach. W tym przypadku będziemy się trzymać władzy politycznej, czyli zdolności aktora lub grupy do podporządkowania sobie grupy ludzi i zaakceptowania podjętych decyzji.
Z punktu widzenia politologii władzę można podsumować w dwóch perspektywach.
Perspektywy władzy politycznej
Pierwsza, rozumie władzę polityczną jako dostępny zasób, coś, co jest własnością i jest przez kogoś używane, np. osoba, instytucje, państwo, elity, klasa itp. Jest wyobrażany jako narzędzie używane przez właściciela do osiągnięcia określonych celów. Przykładem może być korzystne ustawodawstwo w pewnym sektorze. Ten nurt skupia się na tym, kto ma władzę i jak ją dzierży, jest to perspektywa autorów takich jak Marks czy Hobbes.
Druga perspektywa twierdzi, że władza polityczna jest efektem relacji. W tym przypadku nie mówimy o posiadaniu władzy, ale żeby z niej skorzystać, trzeba mieć dobrą pozycję, bo wynika to z dobrej sytuacji. Wszyscy zaangażowani aktorzy mają do czynienia z relacją, która prowadzi do władzy jednego nad drugim.
Obserwuje się również nie tylko tych, którzy czerpią korzyści ze związku, ale także tych, którzy są pokrzywdzeni, którzy trzymają się pozycji supremacji innych. Ta perspektywa jest badana przez autorów takich jak Dahl czy Tocqueville i skupia się na tym, jakie pozycje prowokują dominację i uległość zaangażowanych aktorów.
W praktyce te dwie rzeczy są ze sobą powiązane. Bo choć z zewnątrz widać, że jedna grupa w jasny i uproszczony sposób podporządkowuje sobie drugą, to za tym aktem władzy i uległości kryje się sieć relacji między podmiotami, która w końcu pozwala na zaistnienie tej sytuacji.
Na przykład, kiedy Parlament uchwala ustawę, która bardziej restrykcyjnie reguluje emisję CO2 przez firmy i samochody, okazuje się, że Parlament jest u władzy i to wspomniane firmy przestrzegają go. Ale jest to o wiele bardziej złożony proces. Na proces ten mają wpływ różne partie polityczne, każdy z deputowanych, media, zaangażowane lobby, grupy ekologiczne itp. Każdy z nich wpływa na ostateczne rozwiązanie, władza czerpie z relacji społecznych.
Uprawnienia państwowe
System podziału władzy państwa jest teorią Johna Locke'a i Monteskiusza. Pierwsza, z XV wieku, ustanawia traktat, w którym wyjaśnia, w jaki sposób należy rozdzielać władzę państwową, aby uniknąć różnych rodzajów tyranii:
- Władza ustawodawcza: Jest wybierany przez ludzi, a jego zadaniem jest stanowienie prawa i wybieranie władzy wykonawczej.
- Władza wykonawcza: Odpowiada za egzekwowanie prawa oraz wykonywanie funkcji zarządczych i rządowych.
- Władza federalna: Locke, w swojej pracy nie wprowadza tego, co obecnie znamy jako sądownictwo. Federalny jest odpowiedzialny za podejmowanie decyzji stanu w sprawach zagranicznych.
Montesquieu jest odpowiedzialny za dodanie sądownictwa do listy Locke'a. W jej skład wchodziliby sędziowie odpowiedzialni za wymierzanie sprawiedliwości w państwie. Ważną rzeczą jest to, że konsolidując się jako siła zewnętrzna, nie podlega ingerencji rządu i działa w rzekomej niezależności.
