Dumping socjalny to nieuczciwa praktyka konkurencji, w ramach której firmy obniżają koszty, wykorzystując niskie płace i złe warunki pracy w słabo rozwiniętym kraju.
Praktyka ta nazywana jest „dumpingiem”, ponieważ uważa się, że przedsiębiorstwa, które ją stosują, sprzedają poniżej kosztów, które rzeczywiście musiałyby ponieść, gdyby ich pracownicy korzystali z warunków pracy obowiązujących w krajach bardziej rozwiniętych.
Dumping społeczny polega na arbitrażu regulacyjnym, w ramach którego firmy starają się obniżyć swoje koszty, inwestując w krajach o mniej rygorystycznych przepisach dotyczących pracy, ochrony środowiska i podatków. . W ten sposób międzynarodowe firmy osiągają duże oszczędności w zakresie kosztów pracy i kosztów regulacyjnych.
Przyczyny dumpingu socjalnego
Dumping socjalny można rozumieć z podwójnej perspektywy. Z jednej strony istnieje wysoka ochrona przyznawana przez kraje rozwinięte swoim pracownikom. Środki takie jak m.in. płaca minimalna, przepisy bezpieczeństwa pracy czy odszkodowania za zwolnienie generują koszty, których firmy będą starały się uniknąć lub ograniczyć.
Z drugiej strony znajdujemy kraje rozwijające się, w których prawo pracy jest słabo rozwinięte. W tych krajach można oferować znacznie niższe płace, a warunki pracy są znacznie mniej rygorystycznie regulowane, co zmniejsza koszty ponoszone przez firmy.
W obliczu tych dwóch sytuacji firmy międzynarodowe mogą zdecydować się na przeniesienie produkcji z krajów rozwiniętych do krajów rozwijających się, aby obniżyć koszty. Kiedy te oszczędności wynikające z najgorszej sytuacji w zakresie zatrudnienia prowadzą do bardziej konkurencyjnych cen, możemy mówić o dumpingu socjalnym.
Może się zdarzyć, że sytuacje, które na pierwszy rzut oka wydają się dumpingiem socjalnym, tak naprawdę nie są. Czasami niższe koszty pracy są motywowane ogólnie niskimi kosztami życia w kraju, a nie brakiem ochrony pracowników. Na przykład w Kambodży pensja 140 dolarów dla pracowników przemysłu tekstylnego jest równa pensji nauczyciela i istnieją podstawowe prawa, takie jak prawo do strajku. Dlatego niska pensja (w porównaniu z tymi w krajach rozwiniętych) nie musi sugerować istnienia dumpingu socjalnego.
Skutki dumpingu socjalnego
W przypadku krajów rozwiniętych głównym skutkiem dumpingu socjalnego jest utrata inwestycji przedsiębiorstw, a co za tym idzie, zatrudnienia i ściągania podatków. Preferując zakładanie działalności w innych krajach, aby zaoszczędzić koszty, firmy rezygnują z pracowników w krajach rozwiniętych i przestają płacić podatki swoim rządom.
W przypadku krajów słabo rozwiniętych główną konsekwencją dumpingu społecznego jest niepewność zatrudnienia. Jeśli rządy wykorzystają brak ochrony pracy jako pretekst do przyciągnięcia inwestycji zagranicznych, pracownicy w kraju nie będą chronieni, a firmy mogą wykorzystać ten brak ochrony do obniżenia kosztów. Sytuacji tej często towarzyszą skorumpowane lub autorytarne rządy, które utrudniają mobilizację pracowników i walkę o ich prawa.
Ale może się też zdarzyć, że konkurencja wywołana masowym przybyciem firm do słabo rozwiniętego kraju generuje wzrost płac i poprawę warunków pracy. W rzeczywistości jest to logiczną konsekwencją wzrostu popytu na rynku pracy, jeśli nie ma takich czynników, jak te wymienione powyżej, które spowalniają ten proces. . Tego typu konsekwencje zaczynają być dziś widoczne w niektórych obszarach Chin, gdzie obniżony koszt pracy nie jest już jednym z postulatów dla inwestycji zagranicznych.