Kapitał intelektualny to suma wszystkich aktywów niematerialnych, które firma poprzez innowacje i rozwój zdołała przekształcić w wiedzę i wartość dodaną, zarówno obecną, jak i przyszłą.
Innymi słowy, kapitał intelektualny odnosi się do wszystkich aktywów niematerialnych (tych, których nie widać). Wartości niematerialne, które dzięki rozwojowi oraz inwestycjom w innowacje i postęp stały się przydatną wiedzą dla firm. W ten sposób składnik wartości niematerialnych, aby można go było uznać za kapitał intelektualny, musi zapewnić firmie określoną wartość.
Ze względu na profesjonalizację sektorów w gospodarce kapitał intelektualny jest pojęciem stosunkowo nowym. No cóż, mówimy o tym, że ta koncepcja, wraz z innymi, zaczęła być stosowana w firmach w 1997 roku. To właśnie w tym roku autorzy tacy jak Brooking czy Steward zaczęli wykorzystywać tę koncepcję w badaniach. Badania, które później znalazły zastosowanie w firmach, na polu społecznym, a także w świecie akademickim.
Co uważa się za kapitał intelektualny?
Chociaż nie ma wysokiego stopnia konsensusu co do tego, co uważa się za kapitał intelektualny, a co nie. Wielu autorów dokonało wspólnego podejścia do tej koncepcji. Podsumowując, kapitał intelektualny podzielony jest na trzy duże bloki. Razem te bloki reprezentują to, co nazywamy kapitałem intelektualnym.
Te trzy bloki, do których się odnosimy, to:
- Kapitał relacyjny: Kapitał relacyjny odnosi się do zbioru powiązań, a także umów i, w skrócie, całości relacji, jakie firma ma z otoczeniem. Oznacza to wszystkie relacje, jakie posiada firma, czy to z dostawcami, konkurentami, udziałowcami, klientami, partnerami itp. Chociaż wielu próbuje mierzyć relacje firmy za pomocą wybranych wskaźników, nadal uważa się, że bardzo trudno jest zmierzyć cały wkład każdej relacji do samej firmy.
- Kapitał Ludzki: Kapitał ludzki to zestaw umiejętności pracowników wykonujących swoje obowiązki w firmie. Talent, wiedza, umiejętności, zdolność do innowacji, wartości. Wszystko, co wiąże się z umiejętnościami, jakie pracownicy posiadają w firmie, a tym samym dodają jej wartości.
- Kapitał organizacyjny: Kapitał organizacyjny odnosi się do zestawu systemów organizacyjnych, które dzięki doświadczeniu firma rozwinęła i sprofesjonalizowała w ciągu swojej historii. Kapitał organizacyjny, podobnie jak kapitał ludzki, odnosi się do szeregu wiedzy, która dzięki doświadczeniu została nabyta w czasie, osiągając znaczną poprawę wyników, a tym samym zapewniając wartość dodaną dla firmy.
Różnica między własnością intelektualną a majątkiem intelektualnym
Chociaż wydaje się, że obie koncepcje są ze sobą powiązane, własność intelektualna i aktywa intelektualne to zupełnie różne koncepcje. Innymi słowy, chociaż oba są zintegrowane z blokiem kapitału intelektualnego, mówimy o dwóch typach kapitału intelektualnego, ale prezentują one ważne kluczowe różnice.
Po pierwsze, zasób intelektualny to dowolny zasób niematerialny, który został stworzony w firmie. Te atuty mają dla firmy ogromne znaczenie i wartość, gdyż w wielu przypadkach od nich zależy jej sukces. Jednak ten kapitał intelektualny, w przeciwieństwie do własności intelektualnej, nie może być zarejestrowany na podstawie przepisów dotyczących własności intelektualnej, to znaczy nie może być chroniony. Trudność w określeniu jego wartości powoduje, że kapitał intelektualny jest wyłączony z regulacji dotyczącej rejestracji własności intelektualnej.
Z drugiej strony własność intelektualna, jak wskazuje jej nazwa, obejmuje wszystkie te aktywa niematerialne, które zgodnie z prawem własności intelektualnej się w nich znajdują. Mówimy o wartościach niematerialnych, z których możemy generować aproksymacje wartości takie jak znaki towarowe, patenty, procesy, a także o wszystkim, co ma wymierną wartość i może zaistnieć ryzyko przywłaszczenia lub kradzieży.
