Peseta była prawnym środkiem płatniczym w Hiszpanii od 18 października 1868 do 1 stycznia 1999. Jej narodziny nastąpiły na mocy dekretu Rządu Tymczasowego, który powstał po obaleniu Izabeli II. Została zastąpiona przez euro, oficjalną walutę tak zwanej strefy euro, której częścią jest Hiszpania.
Narodziny Pesetów
Peseta narodziła się na mocy Dekretu Rządu Tymczasowego z 18 października 1868 r. Powodem, który do tego doprowadził, była próba dostosowania hiszpańskiej waluty do waluty innych krajów, które w 1865 r. utworzyły łacińską unię walutową. Wraz z dekretem, który dał początek Peseta, podjęto ważny krok w kierunku modernizacji i organizacji krajowego systemu monetarnego.
Przed Pesetą istniały różne monety, które o różnych nominałach były używane od wieków, między innymi maravedí, królewskie czy tarczowe.
Po raz pierwszy termin peseta został użyty w XVIII wieku. Służył on wówczas w pierwszej kolejności wyznaczeniu królewskiego w parach. Następnie odniósł się do realnej czwórki, kiedy ekwiwalentność waluty zaczęła być wyrażana w realach runa. Dlatego wybór terminu peseta na określenie nowej waluty urodzonej w 1868 r. opierał się na fakcie, że był to termin znany i używany wśród ludności już za panowania Izabeli II, a nawet od czasów wojny o niepodległość w Katalonii .
Również w tym czasie zadekretowano centralizację emisji pieniądza. Do tego momentu w całym kraju było kilka mennic lub mennic. Jednak w 1868 roku zdecydowano, że cała produkcja będzie prowadzona w Madrycie, w miejscu, które z czasem stanie się Państwową Fabryką Mennic i Znaczków – Real Casa de la Moneda.
Ikonografia i symbolika Peseta
Dekretem, który dał początek pieniądzowi, w zasadzie ustanowiono monety o różnej wartości i materiałach. Emitowane monety miałyby kosztować 5,10, 20, 0 i 100 peset w złocie. 1, 2 i 5 peset oraz 20 i 50 centów w srebrze oraz 1, 2, 5 i 10 centów w brązie. Jednak ze złotych monet wybito jako próbę tylko nakład stu monet. Pierwsze egzemplarze wybito już w 1869 roku.
Przepisy prawne z 1868 r. wymagały, aby na rewersie monet znajdowała się tarcza z herbem Hiszpanii. Do tego, po przywróceniu monarchii, pod koniec 1874 roku, dodano escusón rządzących domów. Awersy zostałyby wygrawerowane z wizerunkiem królewskim. Ten wizerunek został zastąpiony reprezentacją Hispanii w okresie Pierwszej Republiki.
Od tego czasu ikonografia i symbolika, które pojawiły się na monetach Peseta, uległy zmianie. Obrazy zostały zaadaptowane historycznie, aby odzwierciedlały wartości ustroju politycznego w każdym momencie historycznym.
Peseta i papierowe pieniądze
Pomimo tego, że peseta narodziła się jako waluta metaliczna, papierowe pieniądze pojawiły się z czasem. Dopiero w 1874 roku wydrukowano pierwsze papierowe pieniądze. Fakt ten zbiegł się z przyznaniem Bankowi Hiszpanii wyłącznego prawa do emisji banknotów, dzielonego do tej pory z innymi bankami prowincjonalnymi. W 1940 druk miała być prowadzona przez Państwową Wytwórnię Mennic i Znaczków. Jednak oficjalną decyzję rząd podjął rok później. Celem było uniknięcie uzależnienia od firm zagranicznych w tak ważnej sprawie.
Przejście z Pesety do Euro
Historycznym kamieniem milowym stało się wejście Hiszpanii do Unii Europejskiej oraz późniejsze przyjęcie euro przez kraje należące do tzw. strefy euro. Tym samym 1 stycznia 1999 r. zostałby ustanowiony nowy prawny środek płatniczy. Po procesie transformacji wszystkie waluty krajów, które przyjęły euro, stopniowo zastępowałyby swoje waluty.
W Hiszpanii peseta była w obiegu do 31 grudnia 2001 r., uważana za niedziesiętny ułamek euro. Od 1 stycznia 2002 r. obie waluty współistniały przez dwa miesiące, do 28 lutego.
Kurs wymiany pesety na euro został jednogłośnie ustalony przez państwa członkowskie, które początkowo przyjęły euro. W Hiszpanii kurs wymiany wynosił 1 EUR = 166,386 ESP.
La Peseta: świadek historii Hiszpanii
La Peseta przeżył sto trzydzieści cztery lata z różnymi pokoleniami Hiszpanów. W jego projektach znalazły odzwierciedlenie koleje losu oraz konteksty polityczne i kulturowe. Dzięki tym monetom, metalicznym lub papierowym, można poznać wiele epizodów i szczegółów historii Hiszpanii. Można więc powiedzieć, że z historiograficznego punktu widzenia elementy te mają niezaprzeczalną wartość, którą należy brać pod uwagę tak samo jak inne źródła historyczne.