Konsensus polityczny to porozumienie osiągnięte przez partie grupy lub między kilkoma grupami, poprzez jego akceptację przez wszystkie.
Konsensus polityczny jest formą podejmowania decyzji. Oznacza to, że mogą być przyjęte w sposób imperatywny i jednostronny lub przez niektóre strony, pomijając inne. Ale konsensus wymaga aprobaty ich wszystkich, nie pomijając nikogo.
W polityce jest to termin, który słyszy się regularnie, odnoszący się do paktów lub porozumień zawieranych przez różne siły polityczne. Ale przez większość czasu jest to fałszywy konsensus. Kiedy ustawa zostaje zatwierdzona, zwykle odbywa się to większością absolutną, to znaczy połowa plus 1, więc ustawy mogą być uchwalane przy prawie połowie parlamentu przeciwko niemu.
Są jednak przypadki, w których konsensus musi być większy, jak w przypadku reform konstytucyjnych. W przypadku Hiszpanii, w zależności od tytułu, którego dotyczy, potrzebna jest większość trzech piątych lub dwóch trzecich. Konstytucja Meksyku również wymaga większości dwóch trzecich głosów. Ponadto w niektórych przypadkach stosuje się referendum powszechne, w którym ludność bezpośrednio ratyfikuje przyjętą umowę.
W niektórych krajach, w zależności od ich tradycji demokratycznych, konsensus jest wykorzystywany do zatwierdzania pewnych praw lub reform o dużej wadze. Takich jak: edukacja, emerytury publiczne czy wytyczne polityki zagranicznej.
Przykład polityki konsensusu
Bardzo wyraźnym przykładem polityki konsensusu są pakty z Moncloa, realizowane w Hiszpanii w okresie przejściowym.
W 1977 r. Hiszpania przechodziła przez bardzo delikatny kontekst gospodarczy i społeczny, aby stawić czoła sytuacji i kontrolować wysoką inflację, przeprowadzono szereg reform. Osiągnięte porozumienia cieszyły się poparciem wszystkich sił politycznych, pracodawców i częściowo związków zawodowych. W tym przypadku między różnymi interweniującymi aktorami panował prawdziwy konsensus.