Metoda kartezjańska, opracowana przez René Descartesa, jest procedurą, dzięki której próbuje się znaleźć prawdę. Aby to zrobić, opierając się na wątpliwościach w celu uzyskania prawdziwej wiedzy.
Kartezjusz był francuskim filozofem racjonalistycznym XVII wieku, bardzo aktualnym w swoich czasach i którego znaczenie wykracza poza współczesność.
Jego słynne zdanie „Myślę, więc jestem”. Autor chciał opracować niezawodną metodologię pozyskiwania wiedzy, którą nazwał „metodą kartezjańską”.
Kontekst
Kartezjusz przez całe swoje życie akademickie zastanawiał się, jak może być metoda, która odpowie na wszystkie wątpliwości, które powstały w trakcie studiów i badań. Należy zauważyć, że Kartezjusz również należał do nurtu sceptycznego, wątpił we wszystko, dlatego potrzebował metody, która położyłaby kres wątpliwościom i pozwoliłaby znaleźć pewniki. Filozof zdał sobie sprawę, że dyscypliną, która najlepiej pozwala rozwiązać to podejście i nie pozostawia miejsca na wątpliwości, jest matematyka, która umieściła ją na szczycie klasyfikacji naukowych.
Na te refleksje na temat prymatu matematyki wpłynęła praca Cristóbala Clavio, znanego matematyka, którego życie i twórczość toczyły się nieco przed Kartezjuszem.
Filozof uważał, że w roku 1619 znalazł i przedstawił swoją uniwersalną metodę. Polegała ona na zgrupowaniu wszystkich nauk w jedną, analityczną geometrię, rozwiązywanie wszystkich problemów fizyki poprzez matematykę. Według autora oznaczało to, że wszystkie problemy można rozwiązać za pomocą matematyki. Ponieważ, jak wspomnieliśmy wcześniej, są to jedyne nauki ścisłe, które dają pewność i brak wątpliwości.
Pomimo jasnego określenia tej dominującej roli matematyki, Kartezjusz zdawał sobie sprawę z trudności związanych z ekstrapolacją geometrii i algebry na wszystkie dziedziny wiedzy. Z tego powodu potrzebował znaleźć sposób, aby jego metoda była całkowicie uniwersalna dla wszystkich dyscyplin. Osiąga się to dzięki rozumowi, dlatego ustala, że jest ona uniwersalna dla wszystkich ludzi (co odróżnia ją od zwierząt). A zatem rozum jest narzędziem pozwalającym uniwersalizować i grupować wszystkie nauki.
Zasady metody kartezjańskiej
Metoda składa się z czterech zasad:
- Dowód: „Nie uznawaj niczego za prawdę, chyba że wiesz na podstawie dowodów, że tak jest. To znaczy, ostrożnie unikaj pośpiechu i prewencji i nie rozumiej w moich osądach niczego innego, co przedstawiało mi się tak jasno i wyraźnie, że nie byłoby okazji do kwestionowania tego.
Kartezjusz twierdzi tutaj, że jedyną prawdziwą rzeczą jest oczywistość. A to ćwiczenie odbywa się dzięki intuicji. Oznacza to, że to, co natychmiast postrzegamy dzięki intuicji, jest oczywiste. Dlatego pomysł musi być jasny, nie pozostawiający wątpliwości. Wszystkie te wydobyte z procesów dedukcyjnych lub mogące generować sprzeciw zostają wyeliminowane.
- Analiza: "Podziel każdą z trudności, które przeanalizuję, na tyle części, ile to możliwe i tyle, ile wymaga twoje najlepsze rozwiązanie."
Każdy pomysł, nieważne jak złożony, można podzielić na prostsze. Dzięki temu procesowi rozkładamy złożoną koncepcję na zestaw oczywistych pomysłów. W ten sposób nasz umysł może jasno wyobrazić sobie każdą z nich.
- Synteza: „Prowadź moje myśli w sposób uporządkowany, zaczynając od najprostszych i najłatwiejszych do poznania przedmiotów, stopniowo wznosząc się do poznania tych najbardziej złożonych, a nawet przyjmując porządek między tymi, które w naturalny sposób nie poprzedzają siebie.
Kiedy już zdekomponowaliśmy i zrozumieliśmy wszystkie elementy złożonego problemu, każdy z pomysłów jest budowany w kolejności złożoności. W tej fazie i dzięki temu procesowi generowana jest nowa wiedza. Odbywa się to poprzez odliczenie.
- Weryfikacja: „Dokonywać tak obszernych obliczeń i tak ogólnych korekt we wszystkim, aby mieć pewność, że niczego nie pominiemy”.
Cały proces, który został przeprowadzony, jest poddawany przeglądowi, aby nie znaleźć żadnych wad w jego konstrukcji. Aby nowa generowana wiedza była oczywista i niepodważalna.
