Model IS-LM jest narzędziem makroekonomicznym, które pokazuje związek między stopami procentowymi a realną produkcją na rynku dóbr i usług, a więc w pieniądzu.
Inicjały IS oznaczają „równowagę inwestycji i oszczędności”, podczas gdy LM oznacza „preferencję płynności i równowagę podaży pieniądza”.
Krzywe IS-LM pozostają jednym z najlepszych przykładów teorii ekonomicznej związanej z myślą keynesowską. Wkrótce jednak zauważono krytykę dotyczącą nachyleń krzywych IS i LM oraz równań cen i płac, które należało dodać do modelu, a także wielu innych czynników.
Model keynesowskiKrzywa IS
Krzywa IS pokazuje sytuacje równowagi między inwestycjami a oszczędzaniem dla różnych wartości dochodu (Y) i stopy procentowej (r). Pokazuje więc równowagę na rynku dóbr. Ma nachylenie ujemne, ponieważ ponieważ inwestycje zależą odwrotnie od stopy procentowej, spadek lub wzrost stopy procentowej powoduje wzrost lub spadek inwestycji, co prowadzi do wzrostu lub spadku produkcji.
Ostatecznie linia ta przedstawia związek przyczynowo-skutkowy między spadkiem stóp procentowych a wzrostem planowanych inwestycji trwałych, które prowadzą do wzrostu dochodu narodowego i produkcji.
Krzywa LM
Krzywa LM pokazuje sytuację równowagi między podażą a popytem na rynku pieniężnym. Uważa się, że im wyższy poziom produkcji i dochodów, tym większe zapotrzebowanie na pieniądz; a im wyższy jest popyt na pieniądz, tym wyższa jest zwykle stopa procentowa. Stąd LM ma dodatnie nachylenie.
Bilans modelu IS-LM
Punkt E, w którym przecinają się krzywe IS i LM, pokazuje położenie równowagi na obu rynkach, rynku pieniężnym i rynku dóbr. Jest to równowaga stabilna, ponieważ jeśli wystąpi chwilowa sytuacja nierównowagi, która przesunie pozycję do innego punktu, siły rynkowe będą wywierać presję, aby powrócić do tego punktu przecięcia.
Sytuację równowagi mogą zmienić zmienne inne niż stopa procentowa, które mogą powodować przesunięcia krzywych. Wzrosty efektywnego popytu (na konsumpcję, inwestycje, wydatki publiczne czy sektor zagraniczny) powodują przesunięcia w prawo od krzywej IS, a tym samym nowy punkt równowagi przy wyższym poziomie dochodów i stopy procentowej.
Należy pamiętać o różnicy między ruchem wzdłuż krzywej a ruchem krzywej: ruch wzdłuż IS będzie spowodowany zmianami stopy procentowej, podczas gdy ruchy będą spowodowane zmianami innych zmiennych, niezależnie od stopy procentowej.
Podobnie wzrost podaży pieniądza, spadek ogólnego poziomu cen, spadek popytu na pieniądz itp. powodują przesunięcia w prawo od krzywej LM, a tym samym nową równowagę z wyższą produkcją i niższą stopą procentową.
Zgodnie z modelem IS-LM wraz ze wzrostem wydatków (przesunięcie krzywej IS w prawo) stopy procentowe wzrosną. Jeśli więc podaż pieniądza zostanie zwiększona (krzywa LM przesunie się w prawo), stopa procentowa ponownie spadnie i połączenie obu polityk gospodarczych spowoduje wzrost produkcji.
Zalety i wady modelu IS-LM
Do zalet modelu IS-LM należą:
- Ułatwia zrozumienie działania rynku pieniężnego.
- Upraszcza równowagę rynku inwestycyjnego i oszczędnościowego z uwzględnieniem głównych zmiennych.
- Jest to jeden z najbardziej prestiżowych modeli teoretycznych.
Tak samo, jak wszystkie modele, ma też wady w postaci ograniczeń:
- Będąc prostym modelem, nie uwzględnia wielu innych czynników, które mogłyby wpłynąć na równowagę rynkową.
- Prowadzona jest dyskusja na temat oszacowania nachyleń krzywych IS i LM.
- Krytycy wskazują, że wśród zmiennych, które powinni uwzględnić, jest krzywa płac i cen.
